Μουσικές, χρώματα, μνήμες και η τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής ζωντάνεψαν το βράδυ της Παρασκευής 28 Νοεμβρίου στο κατάμεστο Κέντρο Νεότητας του Δήμου Χαλανδρίου, όπου παρουσιάστηκε, σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Τόπος», το βιβλίο «Πάνος Γεραμάνης και “Λαϊκοί Βάρδοι”: Στιγμές από τη ζωή τους», σε επιμέλεια της Ναυσικάς Γεραμάνη και της Μαριάννας Τζιαντζή.

«Ανήκω κι εγώ σε αυτές τις χιλιάδες ανθρώπων που συντρόφευσε με την μουσική και τις ιστορίες του», είπε ο δήμαρχος Χαλανδρίου Σίμος Ρούσσος, ανοίγοντας την εκδήλωση. «Ώρες ατελείωτες, σε μια σκοπιά στον Έβρο ή πάνω σε ένα τιμόνι. Συντροφιά και εκπομπή, σαν παράθυρο σε κόσμους που δεν ζήσαμε, αλλά που μας ήταν τόσο γνωστοί. Κόσμοι αγαπημένοι και οικείοι σαν να ξαναζούσαμε τις ιστορίες των γονιών μας. Αυτές που ακούγαμε παιδιά στα κυριακάτικα ή στα γιορτινά τραπέζια. Κόσμοι ποτισμένοι από δουλειά και  αγώνα, πόνο και θλίψη, σεβασμό και  περηφάνεια. Ποιος ξέρει; Ίσως οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος ξεσκονίζοντας βιβλία σαν αυτό που σήμερα παρουσιάζεται να βρουν τον τρόπο να ξαναφέρουν στην ζωή των ανθρώπων κάτι από όλα αυτά που τόσο άδοξα απωλέσαμε», σημείωσε.

Ο σκιτσογράφος Σπύρος Δερβενιώτης, η δημοσιογράφος Μαρία Μαρκουλή, η συντονίστρια της εκδήλωσης, δημοσιογράφος και συγγραφέας, Ευγενία Λουπάκη και ο κινηματογραφιστής Θάνος Κουτσανδρέας χαρτογράφησαν το μοναδικό έργο ζωής του Πάνου Γεραμάνη για την ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού, το οποίο διασώζεται πλέον και στο βιβλίο που παρουσιάστηκε.

«Τον θυμάμαι να κουβαλάει τις τσάντες με τα βινύλια σαν να σήκωνε το βάρος του ελληνικού τραγουδιού», είπε η Μαρία Μαρκουλή ενώ ο Σπύρος Δερβενιώτης σημείωσε ότι «ακόμα και αν δεν υπήρχε η εκπομπή του Πάνου θα έπρεπε να την εφεύρουμε», καθώς «ιστοριογράφησε με απίστευτη λεπτομέρεια το λαϊκό τραγούδι, το οποίο δεν είχε μυθολογηθεί, όπως είχε γίνει αντίστοιχα με το ρεμπέτικο και το έντεχνο».

Πώς είναι δυνατόν να χώρεσαν οι εκατοντάδες ραδιοφωνικές ώρες των «Λαϊκών Βάρδων» σε ένα βιβλίο; Και όμως χώρεσαν, χάρη στην αγάπη των φίλων του Πάνου που απομαγνητοφώνησαν εκατομμύρια λέξεις και στη φροντίδα της αγαπημένης του Ναυσικάς και της δημοσιογράφου Μαριάννας Τζιαντζή, που επιμελήθηκαν την επιλογή των αποσπασμάτων.

Το τελικό αποτέλεσμα σίγουρα δικαιώνει την άοκνη επί 15 χρόνια προσπάθεια του Πάνου Γεραμάνη να δώσει βήμα και φωνή όχι μόνο στους μεγάλους αλλά και στους ξεχασμένους λαϊκούς βάρδους, σώζοντας την ιστορία τους.

Μια εγκυκλοπαίδεια του λαϊκού τραγουδιού

Όπως είπε στη σύντομη παρέμβασή της η Μαριάννα Τζιαντζή, αν η ΕΡΤ προχωρήσει στην ψηφιοποίηση της εκπομπής σε συνδυασμό με το βιβλίο, θα δημιουργηθεί μια εγκυκλοπαίδεια του λαϊκού τραγουδιού.

Το ντοκιμαντέρ συμπαραγωγής του Δήμου

Η ιστορία της θρυλικής εκπομπής του Πάνου Γεραμάνη έχει καταγραφεί και στην ταινία - ντοκιμαντέρ Λαϊκοί Βάρδοι – Στιγμές από τη ζωή τους και τη ζωή μας, σε σκηνοθεσία Θάνου Κουτσανδρέα, μια συμπαραγωγή του Δήμου Χαλανδρίου και της ΕΡΤ.