Κυκλοφορεί νέα έκδοση του βιβλίου «Η συμβολή των γυναικών στην Ελληνική Επανάσταση» με έρευνα και επιμέλεια κειμένων της Ευγενίας Κατούφα.

Καθώς «η ιστορία είναι γραμμένη από άντρες για άντρες», ο ουσιαστικός ρόλος των γυναικών στον αγώνα της παλιγγενεσίας παραμένει ένα μεγάλο μυστικό. Εντυπωσιακά κρυμμένη παραμένει η πολεμική τους δράση, οι προσφορές και οι υπηρεσίες τους. Οι ιστορικοί και οι αγωνιστές στα απομνημονεύματά τους δίνουν έκταση στις θυσίες, τις αιχμαλωσίες, τη βία, αλλά αναφέρουν ελάχιστα για την ουσιαστική συμβολή των γυναικών στον αγώνα της ανεξαρτησίας, κάποιες φορές την αποσιωπούν τελείως.

Όπως σημειώνει η καθηγήτρια Μαρία Ευθυμίου, που προλογίζει το βιβλίο, «οι γυναίκες επιστράτευσαν την αντοχή, την αξιοπρέπεια, την περηφάνεια, την καρτερία, την εφευρετικότητα, το πείσμα και τη γενναιότητά τους σε κάθε περίσταση και στιγμή, αλλά τα έργα τους παρέμειναν σιωπηλά, δύσκολα ανιχνεύσιμα και εξ αυτού συχνά μη καταγεγραμμένα...».

Εκτιμώντας ότι είναι μεγάλη αδικία να μένουν γνωστές μόνο οι θυσίες και τα παθήματα των γυναικών εκείνης της εποχής, η Ευγενία Κατούφα, μέσα από τη δική της φεμινιστική ματιά, επιχειρεί να αναδείξει τις πράξεις εκείνες των γυναικών, που έδωσαν ώθηση, ουσιαστική βοήθεια και ηρωικά παραδείγματα στον αγώνα για απελευθέρωση από την τυραννία τεσσάρων αιώνων. Στο βιβλίο αυτό γίνεται αναφορά στη δράση πάνω από 100 επώνυμων ηρωίδων, αλλά μαζί μ’ αυτές τιμώνται και οι χιλιάδες ανώνυμες, που τις ακολούθησαν θαρραλέα. Οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν μετά από μακρόχρονη και επίπονη έρευνα, κυρίως σε αυθεντικές πηγές, όπως απομνημονεύματα αγωνιστών, βιβλία ιστορικών, μουσεία, αρχεία, έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα.

Σκοπός της έκδοσης είναι να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη για τις γυναίκες αυτές, η γνωστοποίηση τους έργου τους και η απόδοση της πρέπουσας τιμής και ευγνωμοσύνης.

Το βιβλίο αποτελεί συνέχεια της έκδοσης της ΔΕΠΙΣ Χαλανδρίου, επ' ευκαιρία της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Δυρός» και διατίθεται από το βιβλιοπωλείο Πολιτεία (Ασκληπιού 1-3, Αθήνα) σύντομα και από βιβλιοπωλεία του Χαλανδρίου.

Τρία αποσπάσματα που έχουν σχέση με Χαλανδραίικες οικογένειες:

Μια από τις αγωνίστριες της Ακρόπολης είναι η μάνα των αδελφών Λέκκα. Το όνομά της είναι άγνωστο, όμως ήταν σύζυγος αγωνιστή και μητέρα τριών ηρώων. Ο Αναστάσης Λέκκας, σκοτώθηκε στη μάχη του Χαλανδρίου (2/11/1821), ο Γιώργης έλαβε μέρος στην πολιορκία της Ακρόπολης και πέθανε το 1824 από επιδημία. Ο Μήτρος πολέμησε στο Χαϊδάρι και στην Ακρόπολη, αργότερα αιχμαλωτίστηκε και γδάρθηκε ζωντανός στη Χαλκίδα. «Αυτών των αδελφών η μητέρα, αφού έλαβε μέρος σ’ όλες τις μάχες της Ακρόπολης με γενναιότητα και λαβώθηκε δύο φορές, πέθανε εξαντλημένη από τις κακουχίες του πολέμου και τις στερήσεις. Θάφτηκε μεταξύ των ηρώων που σωριάστηκαν γύρω από τον Παρθενώνα… Ας σημειωθεί ότι κι ο άντρας της σκοτώθηκε από τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη».

Μία ηλικιωμένη γυναίκα, ονόματι Λέκκα, θέλησε να σύρει πρώτη το χορό κατά τον πρώτο εορτασμό της εθνικής επετείου στις 25 Μαρτίου του 1838 στην Πλατεία του Παλατιού, όπου ο Δήμος Αθηναίων είχε τοποθετήσει ένα τρόπαιο και γύρω του στήθηκε ένα τρικούβερτο γλέντι, που κράτησε μέχρι πρωίας. Σαν άρχισαν οι χοροί, η γυναίκα αυτή φώναξε: «Σταματήσατε, παιδιά μου, εις εμέ ανήκει ν’ αρχίσω τον χορό, διότι εις αυτό το έδαφος πρόσφερα δύο ανδρείους αδελφούς και τον μοναχόν υιόν μου». Της επετράπη να σύρει το χορό, παρότι γυναίκα, «και με δάκρυα στα όμματα συνεχόρευε και συναγάλλετο με τους Έλληνας, (προφανώς ήταν Αρβανίτισσα)».

«Ενώ ο Κιουταχής πολιορκεί την Ακρόπολη, ένα τούρκικο καραβάνι κατεβαίνει από τη Ραφήνα φορτωμένο με πυρομαχικά για τους πολιορκητές. Ο 20χρονος Γιάννης Λέκκας μέλος χαλανδραίικης οικογένειας αγρυπνά στη λεωφόρο Μεσογείων στο ύψος της αγίας Παρασκευής. Μόλις το καραβάνι με τα 30 φορτωμένα ζώα πλησιάζει, δίνει το σύνθημα και οι κρυμμένοι αγωνιστές επιτίθενται. Οι αγωγιάτες τα χάνουν, το καραβάνι σκορπίζεται, τα όπλα εξαφανίζονται. Ο Γιάννης επιστρέφει στο σπίτι του, αλλά δυστυχώς έχει προδοθεί. Πολύ σύντομα η πόρτα σπάει και το παλληκάρι συλλαμβάνεται, κρεμιέται σε ένα δέντρο και γδέρνεται. Η έγκυος γυναίκα του, που εξαναγκάζεται να παρακολουθήσει το μαρτύριο του ήρωα, γεννά ξαφνικά, αλλά μόλις αντικρύζει το βρέφος φωνάζει:
-Ο Γιάννης δεν πέθανε, να τος!!!»

ΠΗΓΕΣ των αποσπασμάτων:
Κούλα Ξηραδάκη, «Γυναίκες του ‘21», εκδ. Δωδώνη, Αθήνα - Γιάννινα 1995
Γιάν. Παπαγεωργίου «Το ιστορικό του Χαλανδρίου», Δήμος Χαλανδρίου, 1992
Ηλεκτρονική πύλη SanSimera

ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ

Οι αναφορές για την παρουσία των γυναικών στον Αγώνα για την Εθνική Ανεξαρτησία περιορίζονται συνήθως στις θυσίες και στα παθήματά τους. Αυτό όμως είναι μια μεγάλη αδικία. Ανάμεσα στις προ-προ-προ γιαγιάδες μας υπήρχαν «γυναίκες αντρειωμέναις», «πότρωγαν βόλια για ψωμί, μπαρούτι για προσφάγι», γυναίκες που πολέμησαν «με το παιδί στην αγκαλιά με το ντουφέκι στ’ άλλο», «με τα φουσέκια στην ποδιά, τα βόλια μες στις ζάβες», γυναίκες που δεν προσκύνησαν, που δεν δέχτηκαν τυράννους για αφέντες, γυναίκες Φιλικές, πολεμίστριες, καπετάνισσες, γιάτρισσες, τροφοδότριες, κατάσκοποι, στρατολόγοι, γυναίκες που θυσίασαν περιουσίες, που διαμόρφωσαν συνειδήσεις, που αποτέλεσαν τον κύριο μοχλό κάποιων πολεμικών επιχειρήσεων και,
που θυσιάστηκαν, αλλά πρώτα πολέμησαν!
Πάνω από 100 επώνυμες αλλά (στην πλειονότητά τους) άγνωστες ηρωίδες, και αμέτρητες άλλες που το όνομά τους δεν καταγράφηκε πουθενά,
ΖΗΤΟΥΝ ΔΙΚΑΙΩΣΗ!
Η ιστορία σε ελάχιστες γραμμές αναφέρεται σ’ εκείνες που στον Ιερό Αγώνα «κατέθεσαν» τη βούλησή τους, τις πνευματικές τους δυνάμεις, τη συμβολή τους, τα έργα των χειρών τους, την αποφασιστικότητά τους, την ψυχή τους. Ωστόσο αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα των αγωνιστών, βιβλία ιστορικών, περιοδικά, ομιλίες, και ηλεκτρονικά αρχεία μας υπενθυμίζουν το οφειλόμενο χρέος για αναγνώριση, μνήμη, τιμή και ευγνωμοσύνη.
Τα κείμενα συνοδεύονται και από γκραβούρες και φωτογραφίες έργων ζωγραφικής καλλιτεχνών της εποχής, ή μεταγενέστερων, που παραχωρήθηκαν ευγενικά από μουσεία, βιβλιοθήκες και πινακοθήκες.

Βιογραφικό της Ευγενίας Κατούφα:

Επιστήμων Κοινωνικής Πολιτικής, συνταξιούχος Δημοσιογράφος,
πρώην Εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος Χαλανδρίου για Θέματα Οικογένειας και Ισότητας 2014-2023,
Πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας Χαλανδρίου 2019-2023,
Ερευνήτρια - Συντάκτρια της έκδοσης
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Γεννήθηκε το 1959 στην Ευρωστίνη Κορινθίας.
Αποφοίτησε από το Γενικό Λύκειο Κορίνθου.
Σπούδασε:
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ (στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας),
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (στο ΤΕΙ Αθήνας),
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (στο Πάντειο).
Εργάστηκε στην Διεύθυνση Ειδήσεων της ΕΡΑ, μέχρι τον Ιούνιο του 2013 και συνέχισε στην αυτοδιαχειριζόμενη ERTOPEN.
Έχει κάνει δεκάδες ομιλίες (σε πανεπιστήμια, συνέδρια, εκδηλώσεις) και παρουσιάσεις βιβλίων.
Καθιέρωσε το ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ και τον ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΠΟΙΗΣΗΣ για μέλη των ΚΑΠΗ Αττικής.
Έχει επιμεληθεί τις εκδόσεις:
«ΑΝΘΗ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ»,
«ΠΟΙΗΜΑΤΑ – ΜΑΘΗΜΑΤΑ»,
«ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ».
Ως ενεργή εθελόντρια έχει υπάρξει μέλος Διοικητικών Συμβουλίων κοινωνικών φορέων όπως: Unicef, Κέντρο Πολύτεκνης Μητέρας, Σώμα Εθελοντών Χαλανδρίου κ.λ.
Έχει τιμηθεί με τα Βραβεία:
του Ιδρύματος ΜΠΟΤΣΗ για το ανθρωπιστικό ρεπορτάζ,
και του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ για τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ της ΓΥΝΑΙΚΑΣ για το ρεπορτάζ Ισότητας
Είναι έγγαμη και μητέρα 4 τέκνων.