Ζούμε σε μια εποχή όπου ο πλανήτης μας, μας χρειάζεται όσο ποτέ. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση να προστατεύουμε τη Γη. Το νερό είναι ένα ανεκτίμητο στοιχείο για τη διατήρηση ζωής στον πλανήτη και έχει κρίσιμη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη, την υγεία των οικοσυστημάτων αλλά αποτελεί και βασικό παράγοντα για τη γεωργία, τη βιομηχανία, την παραγωγή ενέργειας κ.α. Είναι η πηγή της ζωής στη Γη, καθώς αποτελεί το πιο βασικό συστατικό κάθε μορφής ζωής.

Το νερό αποτελεί περίπου το 70% του πλανήτη, ωστόσο μόλις το 3-4% από αυτό είναι κατάλληλο για πόσιμο. Ως φυσικός πόρος είναι ανανεώσιμος, αλλά όχι ανεξάντλητος. Η διαχρονικά λανθασμένη ψευδαίσθηση της αφθονίας του νερού ήταν ένας από τους κυριότερους λόγους που οδήγησαν στην υπερεκμετάλλευση και την υπερβολική κακή χρήση των υδάτινων πόρων. Η αυξημένη ζήτηση για καθαρό νερό λόγω της αύξησης του πληθυσμού ασκεί έντονη πίεση στους υδατικούς πόρους (επιφανειακούς και υπόγειους). Επιπλέον οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με την αύξηση της θερμοκρασίας, την ένταση ακραίων φαινομένων κτλ, καθώς και η μη ορθή διαχείριση και χρήση του νερού σε αρκετές περιπτώσεις, διαμορφώνουν μια κατάσταση παγκοσμίως η οποία κρίνεται από τους επιστήμονες από ανησυχητική έως επικίνδυνη.

Ήδη ολοένα και περισσότερο τα νερά γίνονται ακατάλληλα προς πόση και ο πλανήτης όλο και ξεραίνεται. Πολλές είναι πλέον οι χώρες (κυρίως αφρικανικές και αραβικές) που αντιμετωπίζουν μια κάποιας μορφής κρίση νερού (κυρίως εκτεταμένοι περίοδοι ξηρασίας-λειψυδρίας), ενώ υπάρχουν εκτιμήσεις ότι έως το 2025 πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι ευάλωτο λόγω της πρόσβασής του σε κακής ποιότητας πόσιμο νερό. Με αυτά τα δεδομένα παγκόσμιοι αναλυτές εκτιμούν ότι ενδεχομένως μια επόμενη παγκόσμια σύρραξη στον πλανήτη μας θα μπορούσε να γίνει για την κυριαρχία των υδάτινων πόρων.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα αξίζει να σημειωθεί ότι είναι μία σχετικά ευνοημένη υδρολογικά χώρα της Μεσογείου. Είναι πλούσια σε υδατικούς πόρους, με σχετικά ικανοποιητική ένταση βροχοπτώσεων. Ωστόσο τους θερινούς μήνες παρατηρούνται ελλείμματα (υψηλότερη ζήτηση από την προσφορά) που, σύμφωνα με όλες τις μελέτες οφείλονται στα εξής:

• Χρονική και γεωγραφική ανισοκατανομή βροχοπτώσεων: Ο μεγαλύτερος όγκος βροχής παρατηρείται στη δυτική Ελλάδα και στα νησιά, και ο χαμηλότερος στην ανατολική χώρα. Επιπρόσθετα, οι περισσότερες βροχές παρατηρούνται τον χειμώνα σε σχέση με το καλοκαίρι, που χαρακτηρίζεται ξηρό.
• Χρονική και γεωγραφική ανισοκατανομή ζήτησης: Κατά τους θερινούς μήνες καταγράφεται τεράστια ζήτηση για πόσιμο νερό, λόγω της αύξησης πληθυσμού και επισκεψιμότητας λόγω του τουρισμού.

Αξιοσημείωτο στοιχείο επίσης αποτελεί το γεγονός ότι το συνολικό νερό άρδευσης που καταναλώνεται στην Ελλάδα ιδιωτικά από γεωτρήσεις και κοινόχρηστα δίκτυα σχεδόν το 56% χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό (άνω των 10%) χάνεται στη μεταφορά, ενώ το υπόλοιπο κατά την εφαρμογή του στον αγρό και λόγω υπεράρδευσης αντίστοιχα. Έτσι, στην πραγματικότητα, μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των υδατικών αποθεμάτων είναι διαθέσιμο για ύδρευση, άρδευση ή βιομηχανικές χρήσεις που απαιτούν γλυκό νερό. 

Είναι επιτακτική η ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση μέσω ενός πλαισίου στη διαχείριση και ανάπτυξη του υδάτινου δυναμικού. Προς αυτή την κατεύθυνση η λέξη κλειδί θα μπορούσε να είναι η οικονομία σε συνδυασμό και με την αλλαγή νοοτροπίας και τις μικρές καθημερινές συνήθειες οι οποίες θα αποτελούσαν το βασικό εργαλείο ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη και χωρίς αρνητικές συνέπειες εκμετάλλευση των υδατικών πόρων. Η ορθολογική αξιοποίηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος, είναι ο μόνος τρόπος ώστε να συνεχίσουμε να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία για τις επόμενες γενιές. Η ευαισθητοποίηση για την εξοικονόμηση νερού μας αφορά όλους.

O Βασίλης Διαμαντής είναι Υγιεινολόγος MSc-MBA και δραστηριοποιείται στον κλάδο της Δημόσιας Υγείας. Είναι διευθυντικό στέλεχος (Business Development Manager) πολυεθνικής εταιρείας με αντικείμενο τις εργαστηριακές αναλύσεις υδάτων και περιβαλλοντικών εφαρμογών.