Το ότι ένας εκλογικός νόμος διαμορφώνει την ποιότητα των οργάνων που αναδεικνύονται και εξυπηρετεί συγκεκριμένους στόχους δεν χρειάζεται νομίζω ανάλυση, είναι πανθομολογούμενο και προφανές.

Και αυτό που σήμερα χρειαζόμαστε στην Ελλάδα είναι μια τοπική αυτοδιοίκηση που θα μπορεί να συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη, στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και στην αποκέντρωση των εξουσιών και της δημόσιας διοίκησης. Και αυτό επίσης νομίζω ότι δεν αμφισβητείται από κανέναν.

Για να γίνει όμως αυτό χρειαζόμαστε δήμους με υψηλής ποιότητας και κατάρτισης στελεχικό δυναμικό, μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και χρηστή και υπεύθυνη διοίκηση.

Αρα οι στόχοι ενός νέου σύγχρονου εκλογικού νόμου είναι η αποτελεσματικότητα, ο κοινωνικός έλεγχος και η διεύρυνση της συμμετοχής προκειμένου να εξυπηρετηθεί η αρχή της εγγύτητας. Δηλαδή οι αποφάσεις να λαμβάνονται στο κοντινότερο σημείο αυτών που επηρεάζουν.

Πρώτα από όλα πρέπει να διευρυνθεί ο κοινωνικός έλεγχος έτσι ώστε να μειωθούν η γραφειοκρατία και οι διοικητικοί έλεγχοι, χωρίς όμως να αυξηθεί η διαφθορά. Και ύστερα πρέπει να αυξηθεί ο η συμμετοχή έτσι ώστε να γίνει δυνατή μια ευρύτερη δυνατότητα επιλογής προσώπων και ιδεών.

Εδώ λοιπόν το προτεινόμενο από το Υπουργείο, Σχέδιο Νόμου, βρίσκεται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Μειώνει τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων και των Κοινοτικών Συμβούλων, καταργεί το 80% των Κοινοτικών Συμβουλίων και περιορίζει στον έναν άνθρωπο την εκπροσώπηση των κοινοτήτων με κάτω από 300 κατοίκους. Αποσύρει δηλαδή από την ενεργό δράση πάνω από 30.000 αιρετούς.

Μειώνει τις επιλογές αξιοποίησης προσώπων και ουσιαστικά μειώνει τον αριθμό των προσώπων που διοικούν. Παράλληλα περιορίζει και τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης και την δυνατότητα κοινωνικού ελέγχου.

Και επειδή η διαφθορά θα εκτιναχθεί στα ύψη, θα καθιερώσει αναγκαστικά πρόσθετους γραφειοκρατικούς ελέγχους που θα μειώσουν ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα των δήμων και την δυνατότητα συμβολής στην ανάπτυξη και την αναζωογόνηση της υπαίθρου.

Το πλαφόν του 3% είναι ένα πρόσθετο μέτρο σ΄ αυτήν την κατεύθυνση. 

Μειώνει την νομιμοποίηση του Δημάρχου στο 43%. Δηλαδή κάνει τον δήμαρχο ακόμη πιο αδύναμο, ακόμη πιο εξαρτημένο πολιτικά από τα συμφέρονται, ακόμη πιο ενδοτικό στους εκβιασμούς και ακόμη πιο ανασφαλή στην διοίκηση. Αν δε ο δήμαρχος έχει μια διαφορά λιγότερη από 5 μονάδες από τον δεύτερο κατά την διάρκεια της θητείας του δεν θα κάνει τίποτα άλλο από τα να εξυπηρετεί συμφέρονται και να δημιουργεί υπόγειες συναλλαγές. Είναι πολύ σημαντικό ότι ένας δήμαρχος στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει ευρύτερες πλειοψηφίες στον δεύτερο γύρο, ανοίγει δημόσιες πόρτες επικοινωνίας με τις άλλες παρατάξεις. 

Και τι άλλο κάνει ο νόμος; Αυξάνει την θητεία στα πέντε χρόνια. Αραιώνει δηλαδή τις στιγμές κατά τις οποίες η διοίκηση θα μπορεί να κριθεί κοινωνικά και αναβάλει την διαδικασία κατά την οποία μία κοινωνία θα μπορεί να απαλλαγεί από έναν ακατάλληλο δήμαρχο.

Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δημάρχων δεν έχουν κανένα μακροχρόνιο όραμα για να αλλάξουν την φυσιογνωμία της πόλης τους (αυτή είναι η πραγματικότητα χωρίς σάλτσες), αλλά κάνουν απλά μια καλή ή κακή διαχείριση, η διαφορά του ενός χρόνου δεν αποτελεί κανένα απολύτως πλεονέκτημα. Αντιθέτως μπορεί να επιμηκύνει την ζημιά σε έναν δήμο. 

Ουσιαστικά ο προτεινόμενος νόμος είναι αντιαναπτυξιακός, αντιδημοκρατικός και αναχρονιστικός. Απλά αντιγράφει παλιά αποτυχημένα μοντέλα.

Δεν δημιουργεί προϋποθέσεις: ούτε για μια τοπική αυτοδιοίκηση που θα μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και στην αναζωογόνηση της υπαίθρου, αφού την αποδυναμώνει από στελεχικό δυναμικό και από την δυνατότητα ανάπτυξης μια ελεύθερης πολιτικής βούλησης , ούτε δημιουργεί προϋποθέσεις για την μείωση της γραφειοκρατίας και την ανάπτυξη της αποτελεσματικότητας χωρίς την παράλληλη αύξηση της διαφθοράς.

Είναι ένας νόμος πολύ πρόχειρος και επιπόλαιος βγαλμένος από παλαιοκομματικά μυαλά που σκέφτονται με όρους δεκαετίας του ‘80 σε μια εποχή όπου οι συναινέσεις δημιουργούνται στα Social Media και ο πολίτης εξυπηρετείται μέσω taxisnet. 

Σήμερα χρειαζόμαστε μια τοπική αυτοδιοίκηση που να έχει ένα πολύ καλύτερο στελεχικό δυναμικό διότι το σημερινό είναι πολύ κακό και ακατάλληλο. Σήμερα χρειαζόμαστε μια τοπική αυτοδιοίκηση απαλλαγμένη από την γραφειοκρατία και τους ελέγχους για να μπορεί να αναλάβει ρόλους και να δημιουργεί προϋποθέσεις τοπικής ανάπτυξης. Δηλαδή χρειαζόμαστε έναν εκλογικό νόμο με άλλους στόχους.

Χάρης Κουγιουμτζόπουλος
Δημοσιογράφος Τοπικής Αυτοδιοίκησης