Η μεταναστευτική κρίση αναδεικνύει για μια φορά ακόμη την ανεπάρκεια της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης και το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος που προκαλεί αυτή στην ελληνική κοινωνία.

Χρηματοδοτήσεις που χάθηκαν, τοπικές οικονομίες που επλήγησαν, απάνθρωπες συνθήκες που είδαμε, υγειονομικές απειλές που δημιουργήθηκαν, τοπικές κοινωνίες που δεινοπάθησαν, διπλωματικές ήττες που υποστήκαμε, παράνομοι μηχανισμοί που αναπτύχθηκαν και η οξύτητα των φαινομένων που ζήσαμε οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στην ανεπάρκεια της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. 

Ολοι γνωρίζουν κατ’ αρχήν ότι η ελληνική διπλωματία όπως και η Υπηρεσία Πληροφοριών ηττώνται κατά κράτος σε κάθε περίπτωση, από τις αντίστοιχες τουρκικές καθώς αυτές υποστηρίζονται από τις καλύτερες σχολές παγκοσμίως και αποτελούν επίσης διακεκριμένες διεθνώς σύγχρονες δημόσιες δομές με αξιοζήλευτα στελέχη.

Στον τομέα αυτόν εμείς μόνο την Τούρκικη λέξη «ρουσφέτι» τους έχουμε αντιγράψει.

Δεύτερον σημαντικό στοιχείο για μια φορά ακόμη αποδείχθηκε ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση όχι μόνο δεν διέθετε, αλλά ούτε δημιούργησε εδώ και αρκετό καιρό που το πρόβλημα έχει γίνει εντονότατο, ένα σαφές Επιχειρησιακό Σχέδιο με διάφορα σενάρια που να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα.

Πρώτη ένδειξη είναι η κατάργηση του Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής από τον κ. Μητσοτάκη με την ανάληψη της κυβέρνησης και μετά από τρεις μήνες η επανίδρυση του. Δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι χρειάστηκε ΚΥΣΕΑ για να αντιμετωπιστεί η κρίση του Έβρου με διάφορες αποφάσεις αμφιβόλου αποτελεσματικότητας για ένα γεγονός που το περιμένουμε και το αναφέρουμε εδώ και δύο χρόνια. Οπως αποδεικνύεται η ελληνική δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να υποστηρίξει και να εξοπλίσει τις ελληνικές κυβερνήσεις με τα απαραίτητα στοιχεία για να δράσουν.

Υστερα όμως έχουμε και το διαρκές φαινόμενο όπου η Ελληνική δημόσια διοίκηση δεν μπορεί ούτε να υποστηρίξει τις διεθνείς συμφωνίες, ούτε να υλοποιήσει τα προγραμματικά σχέδια αυτών των συμφωνιών. Περίπου 10 χρόνια μετά την άφιξη των πρώτων μεταναστευτικών κυμάτων εμείς ακόμη ρυθμίζουμε θέματα προσλήψεων στις δομές, πολεοδομικών διατάξεων για τους συνοριακούς σταθμούς ενώ προσπαθούμε ακόμη να καταγράψουμε τις ΜΚΟ που δρουν στην περιοχή και τον ρόλο τους.

Ούτε καν τις διαδικασίες ασύλου δεν έχουμε οριστικοποιήσει. Μετά από 10 χρόνια εμπειρίας ψάχνουμε πως θα το κάνουμε.

Την ίδια στιγμή βέβαια λιμνάζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση που θα έπρεπε να έχουν μπει (ως το μοναδικό όφελος) στην ελληνική αγορά, αλλά ακόμη περιμένουν εγκρίσεις και διευθετήσεις.

Μα και το πρόβλημα που παρουσιάστηκε με τις ΜΚΟ δεν είναι τίποτα άλλο από τη αδυναμία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης να τις καθοδηγήσει και να τις οργανώσει επιτελικά. Οι ΜΚΟ έτρεξαν οργανώθηκαν και επέβαλαν τις δικές τους προτιμήσεις χρόνια πριν να πάρει χαμπάρι το Ελληνικό Κράτος τι γίνεται. Και όταν παρουσιάζεται η επείγουσα ανάγκη σίτισης και υγειονομικής περίθαλψης χιλιάδων αβοήθητων συσσωρευμένων μεταναστών εκεί οι νόμοι και οι κανόνες μπαίνουν στην άκρη. Αποτέλεσμα και σ΄αυτό το σημείο να παρουσιαστεί κενό και η Τουρκία να οργανωθεί αμέσως και να παίξει ανενόχλητη το παιχνίδι της.

Και πάμε τώρα στην ανθρωπιστική πλευρά της ελληνικής δημόσιας διοίκησης που εκεί πήρε πραγματικά μηδέν στην παγκόσμια αξιολόγηση. Με λίγα λόγια γίναμε είδηση και διεθνώς ρεζίλι από όλα τα ΜΜΕ με παγκόσμια ακροαματικότητα και φάγαμε βέβαια και εκατοντάδες παρατηρήσεις από όλους τους διεθνείς οργανισμούς και τις οργανώσεις που προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα για τον τρόπο που «φιλοξενήσαμε» τους μετανάστες. Για άλλη μια φορά την υπόθεση την άμβλυνε λίγο η τοπική κοινωνική πρωτοβουλία.

Και ολοκληρώνουμε με το αντίκτυπο που είχε στις τοπικές κοινωνίες η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης στο φαινόμενο της διογκωμένης μετανάστευσης.

Είναι σημαντικό να θυμίσουμε ότι στο προηγούμενο μεταναστευτικό κύμα «το Αλβανικό» η κοινωνία ήταν που υποδεχόταν τους μετανάστες και η κοινωνία τους ενέτασσε στην αγορά εργασίας και μετά από πολύ καιρό οι ίδιοι αυτοβούλως εμφανίζονταν στο κράτος για να νομιμοποιηθούν. Πόσα δισεκατομμύρια έχασε το ελληνικό κράτος φόρους και ασφαλιστικές εισφορές από την αβελτηρία του!

Τώρα ζήσαμε επί μακρόν την αδιαφορία της δημόσιας διοίκησης για το που θα μείνουν και που θα κινηθούν οι μετανάστες. Οι τοπικές κοινωνίες αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν εντελώς μόνες τους πεινασμένους και υγειονομικά επικίνδυνους ανθρώπους που συσσωρεύονταν στα λιμάνια, στα γήπεδα, στα Super Market και έξω από τα λιμεναρχεία επί μέρες.

Από τα νησιά μας χάθηκε κάθε έννοια τουριστικού χρώματος και το ελληνικό τοπίο γέμισε κρεμασμένα εσώρουχα και μαντήλες, παιδάκια καταβρόμικα που έπαιζαν με αυτοσχέδια παιχνίδια στους δρόμους και σκηνές από σεντόνια, τόνους με σκουπίδια διάσπαρτα (οι νησιωτικοί δήμοι ζητούσαν για χρόνια απελπισμένα ένα απορριμματοφόρο) και λήμματα παντού σε κάθε κήπο και αγρό.

Η αδράνεια και η αβελτηρία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης άφησε να καταστραφεί κάθε ίχνος τουριστικής οικονομίας από τα καλύτερα και μάλιστα ακριτικά νησιά μας. 

Και όλα αυτά βέβαια δεν είναι πολιτικά. Είναι 100% τεχνικά. Το να δώσεις ένα χαρτάκι με ένα στίγμα σε κάθε μετανάστη και να προσέλθει με ραντεβού στην αρχή που θα εξετάσει το αίτημά του δεν είναι πολιτικό ζήτημα. Είναι καθαρά τεχνικό. Το να φτιάξεις ένα οργανόγραμμα για να εντάξεις μέσα τις ΜΚΟ με τις επιδεξιότητες τους δεν είναι πολιτικό, είναι καθαρά τεχνικό. Το να διαθέσεις ένα απορριμματοφόρο σε έναν δήμο;

Αλλά και πολιτικά ζητήματα όπως ο διαμοιρασμός των μεταναστών στις κλίμακες των σεναρίων και αυτά είναι ίσως πολιτικές επιλογές που όμως η δημόσια διοίκηση οφείλει να έχει σχεδιασμένα ως ενδεχόμενα και εναλλακτικές επιλογές για την πολιτική ηγεσία.

Το να καλείς έναν έπαρχο, έναν δήμαρχο ή έναν αστυνομικό διευθυντή να λύσει ξαφνικά το ζήτημα σύμφωνα με την οξυδέρκειά του, τις ικανότητες τους και τις εμπειρίες του είναι μία τεχνική έλλειψη ανάλογη με αυτή που ζήσαμε στο Μάτι, στην Μάνδρα και πριν από χρόνια στην Πελοπόννησο.

Στην Ελλάδα όμως η δημόσια διοίκηση κινείται μόνο με πολιτικές αποφάσεις.

Και όλα αυτά δείχνουν ότι η Ελλάδα διαθέτει μια ανεπαρκή δημόσια διοίκηση που ότι και αν συμβεί θα μένει παρατηρητής των φαινομένων. Ειδικά τώρα με την κλιματική κρίση που όλα αλλάζουν και τα φαινόμενα που θα αντιμετωπίζουμε θα είναι εντελώς πρωτόγνωρα η μεγάλη απειλή θα είναι η ανεπάρκεια της δημόσιας διοίκησης!

Χάρης Κουγιουμτζόπουλος
Δημοσιογράφος Τοπικής Αυτοδιοίκησης