Κυριακή, 24 Νοεμβρίου 2024 05:05

Από τις άγνωστες σελίδες του Χαλανδρίου. Του Κώστα Αγγελή

kwstas aggelhs xalandri

Γράφει ο δημοτικός σύμβουλος Χαλανδρίου, Κώστας Αγγελής:

Από τις άγνωστες ιστορίες του Χαλανδρίου...

Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου, ανέσυρα από το προσωπικό μου αρχείο, ένα "ιστορικό σημείωμα" του συγγραφέα - δημοσιογράφου Δημήτριου Γατόπουλου, με τίτλο "Το Χαλάνδρι το 1821". Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η Βραδυνή", την Πέμπτη 14 Οκτωβρίου 1943, εν μέσω Γερμανικής Κατοχής και γι' αυτό αποκτά μεγαλύτερη συλλεκτική αξία.

Γράφει λοιπόν ο Γατόπουλος:

"Μετά την αναχώρησιν του Ομέρ πασά από τας Αθήνας, επηκολούθησε γενική έξοδος των προσφύγων Αθηναίων από τας νήσους και τα χωριά της Αττικής. Απ' εκεί όμως δεν τολμούσαν να έλθουν προς την πόλιν, διότι δεν εγνώριζαν πόσαι ακριβώς εχθρικαί δυνάμεις είχον απομείνει διά την άμυναν των Οθωμανών.

Συγκεντρώθησαν λοιπόν, εις δύο σώματα, υπό του Γαβριήλ Αναστασίου και κατά τας τελευταίας ημέρας του Οκτωβρίου του 1821, κατέλαβον τα δύο πλησιέστερα προς τας Αθήνας προάστεια, το Χαλάνδρι και το Μαρούσι. Οι Οθωμανοί των Αθηνών επληροφορήθησαν αμέσως την κίνησην αυτήν.

Έσπευσαν λοιπόν, την 1ην Νοεμβρίου 1821, επειδή έμαθαν ότι οι επαναστάτες ήσαν ολίγοι και τα εφόδιά των ήσαν ελάχιστα, να κτυπήσουν τα δύο ελληνικά σώματα. Αλλ' όσο προχωρούσαν προς τα δύο προάστεια τόσο έχαναν το θάρρος των. Γι' αυτό και περιορίσθηκαν εις ακροβολισμούς και εν τέλει απέτυχαν και επέστρεψαν εις την πόλιν".

Αφού περιγράφει την προετοιμασία των δύο αντιπάλων για την επικείμενη σύγκρουση, συνεχίζει πιο κάτω ο Γατόπουλος:

"Το πρωί της 2ας Νοεμβρίου 1821, ισχυρόν οθωμανικόν σώμα εξεκίνησεν από τας Αθήνας προς το Χαλάνδρι, όπου οι Έλληνες είχον συγκεντρωθεί και ήσαν έτοιμοι, με πολλούς Αθηναίους κατοίκους να βαδίσουν προς την πόλιν.

Εις μικράν λοιπόν, απόστασιν παρά την θέσιν του σημερινού Γηροκομείου συνήφθη περιπετειώδης μάχη, η οποία και διήρκεσε πέραν της ώρας. Οι Οθωμανοί των Αθηνών, μολονότι επολέμησαν με πείσμα και γενναιότητα, ετράπησαν τέλος, εις φυγήν, οι περισσότεροι δε, επέταξαν τα όπλα των και μέρος του ιματισμού των, με την ελπίδα ότι θα καθυστερήσουν τους Έλληνας με την λαφυραγωγίαν.

Τα ελληνικά σώματα όμως, τους κατεδίωξαν έως τα πρόθυρα των Αθηνών και συνέλαβον πολλούς αιχμαλώτους. Εκ των Αθηναίων τότε, έπεσεν ηρωικώς μαχόμενος ο οπλαρχηγός Αναστάσιος Λέκκας, πρόγονος της γνωστής και παλαιάς αθηναϊκής οικογένειας Λέκκα".

Εδώ ο Γατόπουλος επικαλείται χρονογράφο της εποχής (1) για την περιγραφή του ήρωα, σύμφωνα με την οποία, ο Λέκκας "ήτο χαρακτήρος μεν ηρωικού, ψυχής δε, γενναίας και ατρομήτου, το δε σώμα μέτριος και πάνυ πράος, την τρίχαν ξανθός, εις το πρόσωπον ευειδής, ηλικίας δε έτη είχε τριάκοντα δύο, όσοι ήσαν και οι φονευμένοι κατά την μάχην αυτήν, Οθωμανοί".

Τέλος κλείνει την αναφορά του με την αποτίμηση της κατάστασης: "Μετά την μάχην και την ήτταν των, παρά το Χαλάνδρι, οι Οθωμανοί των Αθηνών έκριναν φρόνιμον ν' αποσυρθούν και πάλιν από την πόλιν και να κλεισθούν εις το φρούριον της Ακροπόλεως, ελπίζοντες, ότι θα έφθανον από την Βοιωτία ενισχύσεις".

(1) Πρόκειται για τον ιστοριογράφο Διονύσιο Σουρμελή, μέσα από το έργο του: "Τους υπέρ πατρίδος αποθανόντας, εν τη πολιορκία των Αθηνών. Εντός της πόλεως και του φρουρίου", Αίγινα, 1828.

Υ.Γ. Είναι πραγματικά μια ενδιαφέρουσα στιγμή της μικροϊστορίας του Χαλανδρίου. Ενός Χαλανδρίου, που τα χρόνια εκείνα αποτελούσε μια απέραντη πεδινή έκταση με έναν μικρό οικιστικό ιστό. Ξεκινούσε από τις παρυφές της Πεντέλης και του Υμηττού και έφτανε μέχρι τους Αμπελόκηπους, τους πρόποδες των Τουρκοβουνίων και το Μαρούσι.

 

Συνεχίζοντας σε αυτό τον ιστότοπο αποδέχεστε τη χρήση των cookies.